אליעזר צוקרמן
כתבים - שירים ביידיש
פרטי מהדורת מקור: תל אביב: צבי קרול; ת"ש 1940

עס האָבן געזאָגט דע שפּינען:

"מיר וועלן אויך זיין בינען,

מיר וועלן בעצייטן,

האָניק געבין די לייטן,

האָניק ווייסט איר דאָך, איז זיס

נאָר דאָס גייט ניט אָהן אַ ביס.

דעם פאַקט קענט איר געפינען

וויא עס טוען די בינען,

און מיר בעטן אייך טאַקע פרייער

איהר זאָלט ניט נאָר קוקען זייער,

אויב ווען ניט ווען,

וועט איהר אי זען

וויא מיר גיבן איינעם

אַ ביס אַ גאַנץ קליינעם.

איהר וועט דאָך האָניק עסן". –

אַזוי האָבן די שפּינען גירעט,

אין אַלע לענדער, און אין אַלע שטעט…

גיגלייבט האָט מען די ווערטער

און זיי האָבן אין אַלע ערטער

אַזיי אַריין געקריגן

צו זיך אָרמע פליגן.

אך! פון יענער צייטָ אָן,

וואָס האָבן ניט געטאָן,

די גוטע בינען־שפֹינען

וואָס האָבן גיהאַט אין זינען

בריינגען האָניק, האָניק זיסען!

זיי האָבן דערווייל געביסן

אַביס און אַ וועב

אַ ביס און אַ שוועב,

וועָרום אום עס זאָל ניט זיין ניכר,

אַז דער ביס איז דער רעכטער עיקר

מוז מען נאָך דעם ביס געבן

פאַרוועבן און פאַרשוועבן…

און וייטער אַ ביס

און וייטער אַ ריס

און ווידער אַ הוזש

און ווידער אַ זשוזש,

“און האָניק” אַז אַ פליג גיט אַ פרעג,

(די קשיא איז, דאַכט זיך, ביים וועג)

זאָגט מען זי זאָל פאַרשטיין

אַז עס מוז אַזיי גיין.

און זאָל זי וועלן

זיך ווייטער שטעלן:

"וואו איז דער זיסער האָניק פאָרט?

פירט מען זי אין אַ זייטיקן אָרט

און ווייל די קשיא איז גוט,

זייגט מען אויס איר לעצטן בלוט!…

אונזער קיסר און זיינע לייט

שרייען אויך שוין אַ לאַנגע צייט:

זיי מיינען נאָר אונזער גליק!

און דורך אלערליי שטיק

האָבן די צאַראַפּעס1)

אין זייערע לאַפּעס

אריין געקריגען

די אָרעמע פליגען,

אונזערע אַרבעטסלייט,

און אונפערשייט,

דורך פערשידענע פּלאָגן

פּאדאַצעס און נאַלאָגן2)

זייגען זיי טראָפּן־ווייס זייער בלוט,

נאָר מ’פאַרוועבט דאָס גוט,

אַז עס זאָל ניט זיין ניכר

דער רעכטער עיקר…

און אַז איינער זאָל פרעגן: “פאַר וואָס”

אויף וואָס דאַרף מען דאָס אָדער דאָס?"

וועט מען אים באַלד אַ רעכענונג געבן,

כדי איהר זאָלט אַלץ בעסער לעבן.

און אַז ער זאָל ווידער זאָגען צוריק:

מ’שטיינס געזאָגט אונזער גליק,

עס איז אונז אז פינסטער און ביטער –

פאַר אַזאבחור איז דאָֹ פאַרטיקע ריטער!

ביסט ווערט מ’זאָל דיך דערפאַר פירען

אַביסעל אין סיבּירען שפּאַצירען…




  1. סרדיוטים  ↩

  2. מסים וארנוניות.  ↩

1


אין אַ שטוב, אין אַ שטיבעלע, אין אַ איינגען חדר,

וויינט אַ טאַטע, אַ מאַמע, און קליינע קינדער פיר,

אַ היבשינקע געזינדל, אָבער אַ אָרעמע, ליידער!

קום אַריין אַהער, לעזער, חאָץ עס איז איינג די טיר…


ןןאָס וויינט מען דאָ? וואָס שרייט מען אַזיי?

וואָס ווילן די עלטערן? וואָס ווילן די קינדער?

“עסען! עסען!” שרייען אַלע איין געשריי

און יעדערער ווידער שרייט עס באַזונדער…


אפשר איז דער מאַן צו אַרבייטן פויל

אפשר וויל ער זיך ניט מיהען?

אפשר וואָלט ער וועלן, אַז אין מויל

זאָלן טייבעלאַך אַליין אַריין פליען?


ניין! זעהסטו די טויערען פון 6 עטאַזש,

וואָס אַלע וואונדערען זיך און זאָגען:

"פּאַראַדנע מויערען, גיבאוט מיט גוראַזש2)

דאָס האָט ער אַזיי הייך ציגעל געטראָגען,


(א משא פון ציגעל אַפן רוקן

האָט אים דעם רוקען געבייגט

אַז ווער עס פלעגט נאָר קוקען

האָט אויף אים רחמנות גילייגט).


נאָר אין די מויערען ווינט ער ניט,

ער פערדינגט זיי אייך ניט אויף דירות,

ער טאָר אין זיי אפילו ניט טאָן קיין טריט

און מ’צאָהלט אים אויך ניט קיין שכירות…


בעלי־בתים זיינען גאָר אַנדערע דאָ

וואָס האָבן נאָר פון ווייטען צוגעזעהן,

ער זאָל ניט קענען רוהען אָמאַל אַ שעה

חאָץ כח צום אַרבייטען איז קאָם געווען…)


זעהסטו דָרטען אַ פאַבריק נאָך אַ פאַבריק,

וואָס פאַרנעמען גאַסען אין דער ליינג און ברייט

וואו איינציגע פאַבריקאַנטען חאַפּען דעם גליק

און טויזענדער אַרבייטער געפינעם דעם טייט.


ער האָט דאָס גיבאוט און גאָר אונבעוואוסט,

אַז ער גראָבט דאָ קברים פאַר אָרעמע ברידער,

וואָס נאָר דורך נייט און הונגער האָבן זיי געמזט

פאַרקייפען אויף מאַשינען זייערע אברים און גלידער, –


ער האָט ניט געוואוסט, אז אָט דאָ,

וועט מען צאַפּען זיינע ברידערס בלוט,

דאָ וועלן זיי אַרבעייטען טאָגליך 16 שעה,

ווייל פוַרן פאַבּריקאַנט איז דאָס גוט…


זעהסטו די קראָמען, וואָס זיינען פול מיט סחורה,

מיט סאַמעט און זיידענצייג פון פערשידענע סאָרטען,

וואו הולטאיקעס, נאָך דעם “באַזאַרס” תורה,

בריינגען אויס גאָלד און זילבער דאָרטען;


גאָלד און זילבער, וואָס זיי האָבען ניט פערדינט,

ניט מיט האָרעוואַיע צונויפגעקליבען,

נאָר דיא מענצען וואָס האָבן ביי זיי געדינט

האָט עס יונגערהייט אין קבל געטריבען.


דאָס האָט ער די קראָמען אזוי הייך געשטעלט,

דאָס האָט עד זיי געבאוט פּאָ פּלאַן 3

גינוג גיזונד האָט ביי אים דאַן גיפעלט

חאָץ ער איז גיבליבען וויא גיווען אַ אָרים־מאַן.


זעהסטו די קעלערס פון אלערליי וויינען,

די ראַכע שיינקען, וואו פערטרונקען ווערט

מיליאָנען געלטער, און זיי זיינען

פון די בלוט דע אַרבייטער הערויסגיצערט.


דאָס האָט ער די קעלער אַזיי טיף גיגראָבען

און האָט זיין נפש אין סכנות גישטעלט,

די וייב און קינדער ווילן עסען האָבען,

און ברייט דאַרף מען דאָך אויף דער וועלט…


זעהסטו די סודען,4 וואו עס דאַרף זיך אמת געפינען,

דאָס האָט ער און זיינע פריינדע געבאוט;

דאַנן האָבן זיי געוויס גיהאַט אין זינען:

“דאָ וועט מען שטראָפען ווער עס רייסט אונז די הויט!”


אָבער זיי האָבען גיהאַט אַ טעות,

אח! ניט דאָ איז אמת פאַראַן…

דאָ איז נאָר אמת אויף קאַטאָוועס,

אָבער ניט פאַר דעם ערליכען מאַן.


ניטאָ קיין אמת פאַר דעם שוואַכען,

וואָס אַלע גזלענען אין מיטן טאָג,

אויף זיין אונגליק וועט מען דאָ לאַכען

דאָ וועט מען לאַכען אויף זיין קלאָג…


זעהסטו די קאַנצעלאַריעס, וואו מי שרייבט,

וואו אַלע צינאָווניקעס 5 בייכלעך קריגען

וואו רק מי איילט און מי טרייבט

פֹאָ זאַקאָנו" 6 צו שרייבען ליעגען.


נאָר ער האָט ניט גיטראַכט, בעת ער האָט גיבאוט

אַז דאָ וועט מען איבער אים מעשים טאָן,

דאָ וועט מען אים פאַרשרייבען “מישחות” יעדע מינוט,

יעדע מינוט וועט מען זיין לעבען שטעלען אין קאָן…


זעהסטו די פינסטערע, שוואַרצע אַסטראָגען,

וואָס קוקען שטענדיג מיט טרויער און גיוויין…

אַך דעם אמת דאַרף מען זאָגען

דאָס האָט ער אפשר געבאוט פאַר זיך אַליין!


דער הונגער און דער ביטערע נייט

די קענען גאַנף ווייט פאַרטרייבען,

ווידער דורך הונגער צו קריגען דעם טייט

איז אפשר בעסער זיך דאָ צו פערקלייבען…


קינדער! קינדער! איר דאַרפט ניט עסען

און אייער פאָטער וועט אייך ניט קומען,

ער האָט אַפילו אויף אייך ניט פאַרגעסען

האָר מי האָט אים מיט אַ גנבה צוגענומען.7




  1. השיר נקרא תחילה: “די אונגליקליכע פאַמיליע” ונמחק בכת"י.  ↩

  2. קוראז', אומץ הלב.  ↩

  3. לפי תכנית.  ↩

  4. בתי משפט.  ↩

  5. פקידים.  ↩

  6. לפי החוק.  ↩

  7. נוסח אחר: “וואו צו ארבייטן האָט ער ניט געפוגען”.  ↩


איך טייג ניט, זאָגט ער, איך טייג ניט מעהר,

אס איז אים, זאָגט ער, אַפילו שווער

מיר אָפּצוזאָגען פון מיין אָרט,

אָבער אַז איך טייג מעהר ניט פאָרט;

וואָס קען איך טאָן אַז צו קיין זאַך

טייג איך מער ניט, איך בין “צו שוואַך”?!

איר האָט גוט געזאָגט, מיין ליבער הערר,

איך טייג ניט זאָגט איר, איךטייג ניט מעהר;

אמת, אמת, איך ווייס דאָס אַליין,

איך פיל דאָס גאַנץ גוט אין יעדער ביין,

אין יעדער אבר, אין יעדער גליד;

איך פיל, איך פיל, איך בין שוואַך און מיד; –

אָבער מיין ליבער הער פונדעסטוועגן:

גידיינקט איר צוריק פאַר אַ יאָהר צעהן,

אַז איר פלעגט אַמאָל מיין ארבעט זעהן,

פלעגט איר מירק קלאַפּן איבר פּלייצע;

“גוט, גוט!” און פלעגט געבן אַ עצה

אַלעמען זיך צו לערנען פון מיר…

אך! דאַמאָלס האָב איך אהן אַ שיעור

גיטייגט און גיטייגט או גיטייגט…

אַזוי האָב איך אין טייגן אַוועק געלייגט

צעהן יאָר פון געזונד און פון לעבן;

אַזוי האָב איך אַלץ אויסגיגעבן

מיין טייגן און בין געוואָרן לעער

און טייג ניט מעהר…

דאַמאָלסט אַז איך האָב גיטייגט אפילו,

האָב איך ניט זיך גיטייגט חלילה,

איך האָב נאָר פאַר אייך גיטייגט, גיטייגט

ביז איר האָט מיין טייגן אויסגיזייגט,

איך בין פון “טייגן” אריין אין סער צעֶר

און איך טייג ניט און טייג ניט מעהר…

דאַמאָלסט אַז איך האָב אַפילו גיטייגט,

האָב איך גאָר קיין שאלה ניט פאַרגילייגט:

ציא טייגט איר, און צו וואָס איר טייגט?

איך האָב נאָר מיין רוקין אייגיבייגט

און איך האָב גיטייגט אויף יעדען שריט

נאָר צו רעכענען, אייב איך טייג נאָך,

ביז איר בערענט היינטיגע וואָך,

גאַנץ לייכט בערעכענט, גאָר מיט איין קעהר

אַז איך טייג ניט און טייג ניט מעהר…

האַ! האַ! האַ! עס לאַכט זיך מיר אַז נאָר

איהר פּאַרכעס, וואָס טייגט ניט אויף איין האָר.

איר ליידיג־גייער, פּלוטן, מאָטען,1

אַז איר פירט נאָר מיט אונז סצוטון,2

ציא מיר טייגן אָדער אפשר ניין

בערעכנט קאָרסט ציא טייגט איר אַליין.




  1. בזבזנים.  ↩

  2. חשבונות.  ↩


איך פאַרלאָז די וועלט… איך פאַרשווינד…

איך שטאַרב אָבער ניט פאַר מיינע זינד,

איך שטאַרב נאָר ווייל דיא וועלט

איז אויף אַפוס פון אונרעכט געשטעלט;

ווייל אַלע, וואָס האָריווען מיט שווייס

לעבן אונגליקלאַך, און ווער ווייס

אויב מע קאָן גאָר לעבען ופן

ווען צרות זענען אַפון הויפען…

און אַלעד יא וואָס גאָרניט טוען,

דעם גאַנצן לעבן נאָר זיי רוהען,

די לעבן וואָס עס הייסט געלעבט,

וואָס, ווי מ’זאָגט, אין הימעל גישוועבט…

איך שטאַרב… איך פאַרלאָז אין נייט

דיא ווייב און קינדער, אָהן אַ לעבעל ברייט…

אַזוי לעבן, אַזוי שטאַרבן אונזערע לייט,

אללע אַרבייטער באַ יעדער צייט…

אַדיע, ברידער! איך וועל צוריק צו ארייך ניט קומען,

אָבער ווייסט! מיין לעבן האַט אַוועק גינומען

דער פַבריקאַנט, וואו איך האָב געדינט:

איך האָב גיאַרבעט אין ער האָט פאַרדינט…

ברידער! איצט זאָג איך אייך אויס אַ סוד,

גייט און זוכט ביי אים אין קאַמאָד,

אָבער זוכט נאַר מיט אַ קלאָרן זינען,

וועט איך גאַנץ לייכט געפינען,

וויא עס ליגט אין רעכטן מיטן

אמת אין געלט, אין פּאַפּירען פערביטן

פון אייער אייגענעם לעבן גאַנצע יאָהרען…

דענן האָט איר ווייניג לעבן פערלאָרן

אין אייער אַרבעט ביז דעם לעצטן כח,

ביז עס טריקנט דער מאַרך אין מח

אין אייער הונגערן און אין אייער עצירות? –

וואָס עס זאָל גאָרנישט פעלען

און אַלץ וואָס עסו וועט וועלן

אונזער בעל־בית, זיין ווייב און קינדער,

אפילו זיינער פערד און רינדער

און אויסער דעם זאָל נאָך בלייבען,

אויף אַ קאַפּיטאַל צו קלייבען?

ברידער! עס וועט קומעו אַ טאָג, אַ שטראַשנער טאָג,

וועט מען נעמען וועגן מיט שאָל און וואָג

יעדן שטיקל פלייש, יעדעס ביסעל וויין,

וואָס איז פון אונזער פלייש און בלוט אַריין

צו די רייכע אָבגאָטער פון דער וועלט –

דאַנן זאָל יעדער פון אייך פאַרלאָזן זיין צעלט,

זיין קאַמיניקל מיט דיא היילע פיר ווענט

און זאַל אייך אויפהייבען די הענט,

מיט אַללע וואָס זיינען רייך…

יעדער, וואָס גיפינט זיך אין נייט,

וואָס געפינט אין לעבן זיין טייט

דאַרף פון ווייטן ניט שטיין,

קעגן טייט דאַרף ער גיין…

ווער ווייב און קינדער איז עם טייער

דאַרף גיין אין וואַסאר און פייער,

ער וועט זיי דערפאַר געבען

אַגריגערן, בעססערן לעבן…

נאָהענט איז דער טאָג, ער קען ניט זומען,

ער מוז אין גיכען אין גיכען קומען;

דענן דאָס אונרעכט הרשט שוין צו שטאַרק

עס האַלט שוין צו פיל פאַרן קאַרק,

עס איז שוין נישט אויסצושטיין,

פון פיל טרענן און גיוויין,

פון פיל יאָמערן און קלאָגן

איז שוין מער ניט צו ערטראגן…

עס זיינען צו פילע פאַרביטערט,

אַז די גאַנצע ערד ציטערט

פון דעם קלאַפּ פון זייער האַרץ!

יעדער געמיט איז קראַנק, יעדער פנים שוואַרץ,

יעדער ליידעט, יעדער איז פול מיט שרעק!

יע! דאָס מוז אַלץ נעמען באַלד אַ עק!

גידיינקט! איר זאָלט יענעם טאָג ניט בלייבן צוריק,

דען פון איר הענגט אָפּ אייער גליק,

איר זאָלט גיין יענעם טאָג אַללע וויא איינער…

און איך וועל אייך מיינע געשטאָרבענע ביינער

פון קבר רירען,

און וועל זיי פירען

צו דעם אָרט, וואו עס וועט זיין דער שטרייט,

ביז איך וועל ווידער בעקומען דעם טייט…




"ניט קיין מיוחס איז מיין העלד, ניט קיים בעל־הבית קיין יוסטער,

נאָר אַ געמיינער ייד: מאָטל דער שוסער.

געהאָרעוועט כל ימיו ווי אַן אָקס אין דער סאָכע,

דאָס שטיקל ברויט צו פאַרדינען פאַר זיין משפחה.

אַכט קינדערלאַך מיט אַ ווייב אַ חלושה,

אַ טשאַכאָטעצניצע 1 – פון דער מאַמען בירושה.

געוואוינט האָט ער אין שכנות ביי יודל דעם שמש,

אין אַ דירה’לה אַ קליינס פון ד' אמות,

אויפן בוידם־שטיבל אין דער הויך;

תמיד פול מיט טשאַד און רויך,

וואו ווינטער האָט געגאָסן פון די ווענט

און זומער האָט געסמאַליעט און געברענט,

בקיצור: אַ פּאַלאַץ, אַ פּראַכט.

דאָרט פון גאַנץ פרי ביז אַ שטיק אין דער נאַכט

איז מאָטל צוגעשמיט צום שוסטער־שטול

געזעסן איינגעבויגן אין דרייען איבער’ן קאפּול".2




  1. חולת שחפת.  ↩

  2. אימום.  ↩


"איך פרעג: וואַרום

איז אַזוי קרום

געבויט די וועלט?

פאַרוואָס דער בעל־מלאכה

מיט זיין גאַנצער משפחה

ליידט הונגער און קעלט?

און דער לעדיג־גייער, דער פּושטאַק,1

דער הולטאַי, דער ליידאַק,

וואָס שלעפּט זין אַרום אין גאַס

פּוסט און פּאַס

האָט רייכקייט, כבוד און גדולה?

פאַרוואָס האָט דער גאָרישט און יענער אַ פולע?

וואו זי די גערעכטיגקייט? וואו איז דער יושר?

דער אָרעמאַן זאָל האָרעווען און שפּייזן דעם עושר?

שרייען דאַרף מען אָן אַן אויפהער אופן קול:

“די וועלט מוז איבערגעשאַפן ווערן נאכאַמאָל!”


"אַלץ דאַרף ווערן צובראָכן, צושטויסן,

און פון קָאָסמאָס דעם גרויסן

דאַרף אַרויס אַ נייער בנין.

ניטאָ קיין קבצן, קיין גביר;

כ’ווייס ניט: וואו דער אויבנאָן, וואו די טיר.

ניטאָ קיין פריצים, קיין שררות,

יחוס איז אויפ’ן בית־הקברות;

ניטאָ מיין, דיין, קיין אייביקער קנין.

נאָר איז פאַבריק, אין זאַוואָד,

ביי דער מאַשין, ביי דער ראָד,

פון דעם קוימען, פון דעם רויך

לעבט

און שוועבט

אין דער הויך" – – –

שרייען דאַרף מען אָן אַן אויפהער אויפן קול:

“די וועלט מוז איבערגעשאַפן ווערן נאָכמאָל!”





  1. ריקן  ↩


אידישע שידוכים – טייגן אַלע אויף כפרות

אַנדערע ווערן גיך פּטור דערפון

אין אַנדערע האָבן צרות.

די גאַנצע הצלחה

פון דער שיינער משפחה

מחותנים מיט שיינע בערד. –

די אייגן פאַרבונדן

די האַרץ פול מיט וואונדן,

דער פאָטער, די מוטער

ביי דער זייט ביידע,

פירן די טאָכטער צור דער עקדה.


וואָס זאָל מען ריידן, וואָס זאָל מען זאָגן

פון דער היינטיגער וועלט איז דען צו פאַרטראָגן?



הֲכֵי קַל מִצְבִי זֶה כְבוֹד הַבּוֹרֵחַ

כִּי מַדּוּעַ רוֹדֵף! בַּל תּוּכַל הַשּׂיגֵנִי?

אוּלָם לֹא לוֹ הַמֵּרוֹץ בְּעֹז וָכֹחַֻ

רַק כָּל רוֹדְפוֹ יוֹדעַ צַיִד אֵינֶנּוּ.


“לֵךְ אֶל נְמָלָה, עָצֵל”! אָמֹר אָמָרתָּ, –

וְאִם לֶכֶת יִתְעַצֵּל?… זֹאת לֹא חָקָרְתָּ?

לוּ חָקָרתַּ זֹאת, אָז עַל לִבּךָ עָלָה

דָּבָר לֵאמֹר: “לְכִי אֶל עָצֵל, נְמָלָה”!


הָאֲרִי זָכָה לִמְלוּכָה – בִּגְבוּרָתוֹ,

הַשּׁוּעָל עָרֹם יַעֲרִים – בְּעָרְמָתוֹ,

הַצַּד הֹשָּׁוֶה הוּא גַם לִשְׁנֵיהֶם:

הַכִּבְשָׂה הַתַּמָה יְחַלְּקוּ בֵּינֵיהֶם!..


זֶה הַקּוֹף מחַנֵּק בּנוֹ – וְחָפֵץ חַבְּקֵהוּ

וְהָאָדָם מְחַבֵּק רֵעוֹ – וְחָפֵץ חַנְּקֵהוּ.1)



  1. ) אעיר לזה, כי לא אתן מום בטבע לב האדם, כי אם בסיבות המכריחות אותו לכמו אלה.  ↩

מִדֵּי יוֹם בְֹּיוֹמוֹ הִכָּה אִשְׁתּוֹ פְלוֹנִי

והִיא קָרְאָה תָמִיד: “הַבַּעַל עֲנֵנִי”!


* *


"עַל כָּל צַעַד בַּחַיִים לֵב אִם נָשִׂימָה –

זָרוֹת, תּהְפֻּכוֹת עֵינֵינוּ צוֹפיוֹת:

עַוְלָה פוֹרַחַת, גַּם רֹאשָׁהּ הֵרִימָה

וּנְכוֹחָה וֶאֱמֶת יֵרדוּ תַּחְתִּיוֹת.

אִם שְנַיִם יַעֲשׂוּ עָוֶל וּרְמִיָּה,

כִּי אִישׁ נִכְבָּד הִנֵּהוּ, אִישׁ רַב-הָעֵרֶךְ.

מָעֲשִׂים כָּאֵלֶּה מוּל עֵינַי שַׁתִּי,

לִבִּי יֵלֵךְ תֶּמֶס, גַּם רוּחִי סוֹעָרֶת,

וּמֵעָמְקֵי לֵב כּוֹאֵב קוֹל רָם נָתַתִּי:

תַּהְפֻּכוֹת-הַתֵּבֵל, צָרַעַת, צָרַעַת מַמְאָרֶת!"



הָעַכָּבִשִׁים טָעָנוּ:

נִהְיֶה כַּדְּבוֹרִים גַּם אָנוּ.

נִתֵּן גַּם אָנוּ, הָעַכָּבִישִׁים,

דְבַשׁ לָאֲנָשִׁים.

הַדְּבַשׁ, כְּיָדוּעַ, מָתוֹק, אוּלָם

בּלִי עֲקִיצָה אֵין דְּבַשׁ בָּעוֹלָם.

וְעַתִּיקִים הַדְּבָרִים.

צְאוּ וּרְאוּ מַעֲשֵׂי הַדּבוֹרִים.

וּלְֹפִיכָךְ נְבַקֵּשׁ

לִבְלִי הִתְרַגֵּשׁ,

אִם יִקְרוּ מִקְרִים,

שֶׁגַּם אֲנַחְנוּ כַּדְבוֹרִים

נַעֲקוֹץ בִּמְחִילָה

עֲקִיצָה קַלָּה.

בִּשְׁכַר הָעֲקִיצוֹת הָאֵלּוּ –

דּבַש תֹּאכֵלוּ".

כָּכָה

סָחוּ

עַכָּבִישֵׁי כָּל אֶרֶץ וּמְדִינָה.

אֶת דִּבְרֵיהֶֶם קִבְּלוּ בֶּאֱמוּנָה,

וְכֹה בְּכָל פִּנָה

הִרְבּוּ לָצוּד זְבוּבִים

דַּלִים וַעֲלוּבִים.

כּמָּה מֵאָז הִפְלִיאוּ לַעֲשׂוֹת

עַכְּבִישֵׁי-הָאֲרָצוֹת,

שֶבְּרָב חַסְדָּם

הִבְטִיחוּ דְבַשׁ לִבְנֵי-אָדָם.

וּבֵינָתִַים, עַד אֲשֶׁר בִּצְּעוּ

הָבְטָחָתָם, – עָקְצוּ

עָקוֹץ וְזָמוֹם,

עָקוֹץ וְרָקוֹם.

כִּי כְּדֵי שֶׁלֹּא יְהֵא נִכָּר

הָעִקָּר,

צָרִיךְ כָֹל עֲקִיצָה, כָּל נְשִׁיכָה

סַבֵּךְ כַּהֲלָכָה

בִּסְבַךְ שֶל כִּרְכּוּרִים,

בּרֶשֶׁת שֶׁל קוּרִים…

וְשׁוּב עֲקִיצָה,

וְשׁוּב מְצִיצָה,

וְשוּב זוֹמְמִים,

וְשׁוּב מְזַמְזִים.

וּכְשֶהַזְבוּב יִשְׁאַל: הַדְבַשׁ הֵיכָן?

(וְהוּא – דוֹמַנִי – בּצֶדֶק יִטְעַן)

יַסְבִּירוּ לוֹ כֻּלָּם,

כִּי כַּךְ מִנְהָג הָעוֹלָם.

וּכְשֶׁהוּא מִתְעַקֵשׁ

וְחוֹזֵר וְדוֹרֵשׁ:

אֵי בּכָל זֹאת הַדְבַשׁ?

דּוֹחִים אוֹתוֹ בְּקַשׁ.

וּמִכֵּוָן שֶׁהַקּוּשְׁיָה נְכוֹנָה,

מוֹצְצִים אֶת דָּמוֹ עַד טִפָּה אַחֲרוֹנָה.

הַצַּאר וַאֲנָשָׁיו, אַנְשֵׁיֹ-דָמִים

אוֹמְרִים כָּל הַיָּמִים,

כִּי הֵם לְטוֹבָתֵנוּ מִתְכַּוְנִים.

אַךְ בֵּנָתַיִם, בִּלְהָטִים שׁוֹנִים

הֶעָרִיצִים צָדִים

בְּיַד-זֵדִים

אֶת הַזְבוּבִים

הָעֲלוּבִים,

אַנְשֵׁי-הָעֲבוֹדָה,

וְעַד בְּלִי קֵץ וּבלִי מִדָּה

בִּסְבַךְ פּגָעִים, פּוֹרְעָנִיוֹת

מִסִּים וְאֲרְנוּנִיּוֹת

יָמֹצּוּ דַם כָּל אִישׁ וָאִישׁ

וִיחַפּוּ עָלָיו בְּקוּרֵי-עַכָּבִישׁ,

כּדֵי שׁהָעִקָּר

לֹא יְהֵא נִכָּר…

וְאִם יִשְׁאַל אָדָם וְיִתְמַהּ:

זֶה – לָמָּה וְזֶה – לְשֵׁם מָה?

מִיָּד לוֹ תְּשׁוּבָה תִּנָּתֵן: –

כּדֵי אֶת סֵדֶרֹ-חַיָּיו לְתַקֵּן.

וְאִם אָדָם יַחְזוֹר וְיִטְעַן:

כְּלוּם זֶהוּ אֹשֶׁר, רַחְמָנָא-לִצְלָן?

הֲרֵי עוֹלָמֵנוּ אָפֵל וְחָרֵב?

לְבָחוֹר כָּזֶה מוּכָן הַמַּגְלֵב.

רָאוּי הִנְךָ, כִּי יוֹלִיכוּ אוֹתְךָ

קְצָת לְטַיֵּל בְסִבּיר הָרְחוֹקָה…



אֶשְׁאַל: מַדּוּעַ

עַל יְסוֹד רָעוּעַ

בְּנוּיָה הַתֵּבֵל?

מַדּוּעַ הַפּוֹעֵל,

אִשְׁתּוֹ וִילָדָיו

קֹר סובלִים וְרָעָב?

וכָּל הוֹלֵך-בָּטֵל וְרֵיקָן,

כָֹל בֶּן-בְּלִיַּעַל וּבַזְבְּזָן,

הַסּוֹבב בָּרְחוֹבוֹת

בְּאֶפֶס-פְּעֻלָּה

זָכָה לְכָבוֹד,

לִרְכוּשׁ וּגְדֻלָּה?

מַדוּעַ לֶעָשִׁיר מִכָּל טוּב בַּבַּיִת,

וּלְאָחיו הֶעָנִי אֵין אֲפִילוּ כְּזַיִת?

אַיֵה הַצֶּדֶק? הֵיכָן הַיֹּשֶׁר?

לָמָה דַל יַעֲמוֹל וְיֵהַנֶה בַּעַל-עֹשֶׁר?

נִצְעַק וְלֹא נֶרֶף, נִקְרָא בְּקוֹל רָם:

“בָּנֹה יִבָּנֶה מֵחָדָשׁ הָעוֹלָם”!


צָריךְ לַהֲרוֹס וּלְהַחֲרִיב הַכֹּל.

וְעַל מַשּׂוּאוֹת הַחֻרְבָּן הַגָּדוֹל

הָקֵם נָקִים בִּנְיָן חָדָשׁ:

אֵין עָשִׁיר וְאֵין רָשׁ,

אֵין כֹּתֶל-מִזְרָח וְאֵין קֶרֶן-זָוִית,

אֵין בַּעל-שְׂרָרָה, אֵין שַׂר וְנָגִיד,

אֵין קִנְיָן לִצְמִיתוּת, אֵין רְשׁוּת-יָחִיד,

שַׁרְשֶׁרֶת יֻחֲסין –

הִיא בּבֵית-הָעַלְמִין.

מִבֵּית-הַחֲרֹשֶׁת, מֵהַסַּדְנָה,

מִשֵּׁקְשׁוּק הַמְּכוֹנָה

וְתִמְרוֹת הַקִּיטוֹר

עֲלוּ

וּדאוּ

לִמְרוֹם הָאוֹר…

נִצְעַק וְלֹא נֶרֶף, נִקְרָא בּקוֹל רָם:

“בָּנֹה יִבָּנֶה מֵחָדָשׁ הָעוֹלָם”!


תגיות
חדש!
עזרו לנו לחשוף יצירות לקוראים נוספים באמצעות תיוג!